Ocet jabłkowy od lat bywa przedstawiany jako naturalny środek na wiele dolegliwości – od wspomagania odchudzania po poprawę trawienia. Jego popularność rośnie szczególnie w mediach społecznościowych, gdzie promowany jest jako remedium niemal na wszystko. Niestety, rzeczywistość medyczna często odbiega od obiegowych opinii. Nadużywanie octu jabłkowego lub jego stosowanie w niewłaściwy sposób może nieść ze sobą istotne konsekwencje.
Interakcje z lekami – metformina, glikozydy, leki moczopędne
Jednym z najpoważniejszych zagrożeń jest możliwość interakcji octu jabłkowego z lekami. Szczególnie z lekami na cukrzycę i choroby serca. Kwas octowy może wzmacniać działanie metforminy, co zwiększa ryzyko hipoglikemii. Osoby przyjmujące leki moczopędne lub glikozydy naparstnicy narażone są na hipokaliemię, ponieważ ocet może nasilać utratę potasu, co zwiększa ryzyko arytmii serca.
Refluks i kwaśne pH – więcej szkody niż pożytku?
Wbrew popularnym opiniom, ocet jabłkowy nie wspomaga leczenia refluksu. Choć niektórzy sugerują, że ma on „zakwaszać żołądek”, jego pH wynosi około 3–5, podczas gdy prawidłowe pH żołądka to 1–2. Rozcieńczony ocet jabłkowy – a tylko taki może być spożywany – nie obniża pH żołądka, więc nie działa zakwaszająco. Co więcej, u osób z refluksem może nasilać objawy, powodując pieczenie, zgagę oraz podrażnienie przełyku. Jego działanie polegające na spowalnianiu opróżniania żołądka może przyczyniać się do cofania treści pokarmowej.
Erozja szkliwa i uszkodzenia jamy ustnej
Regularne picie nierozcieńczonego octu jabłkowego może prowadzić do demineralizacji szkliwa, nadwrażliwości zębów i mikrouszkodzeń błony śluzowej jamy ustnej. Nawet w wersji rozcieńczonej warto zachować środki ostrożności, ponieważ pH poniżej 4,0 stwarza środowisko sprzyjające erozji szkliwa.
Realne dawkowanie
Bezpieczna porcja octu jabłkowego to 1–2 łyżeczki (5–10 ml) dziennie, rozcieńczone w szklance wody, spożywane podczas posiłku. Nie należy przekraczać tej ilości bez nadzoru lekarskiego, szczególnie w przypadku chorób przewodu pokarmowego, cukrzycy, zaburzeń elektrolitowych lub chorób z autoagresji.
Ochrona zębów przy piciu octu jabłkowego
- Zawsze rozcieńczaj ocet wodą.
- Pij przez słomkę (silikonową lub metalową).
- Nie szczotkuj zębów bezpośrednio po wypiciu.
- Płucz jamę ustną czystą wodą.
- Ogranicz spożycie do kilku razy w tygodniu.
Co mówią badania naukowe?
Ocet jabłkowy należy do tych produktów żywnościowych, którym przypisuje się niezliczone korzyści zdrowotne. Niestety nie wskazują na to dostępne badania naukowe, a potwierdzające te korzyści wnioski są wysuwane na podstawie badań o bardzo słabej jakości (badania na modelu zwierzęcym lub na małych grupach pacjentów).
Wpływ na cholesterol i glukozę
Niektóre metaanalizy sugerują możliwe obniżenie poziomu glukozy na czczo i cholesterolu u pacjentów z cukrzycą typu 2, jednak autorzy sami podkreślają metodologiczne ograniczenia i niejednorodność danych. Co istotne, żadna z uznanych organizacji diabetologicznych nie rekomenduje octu jabłkowego jako środka wspomagającego kontrolę glikemii.
Redukcja masy ciała
Choć ocet jabłkowy bywa promowany jako wsparcie w odchudzaniu, brak jest badań klinicznych wysokiej jakości potwierdzających jego skuteczność. Żadne europejskie ani amerykańskie towarzystwa zajmujące się leczeniem otyłości nie uwzględniają go w oficjalnych zaleceniach.
Żylaki
Na dzień dzisiejszy nie przeprowadzono ani jednego badania oceniającego skuteczność i bezpieczeństwo octu jabłkowego w leczeniu żylaków. Ponadto w żadnych rekomendacjach dotyczących leczenia tej choroby nie uwzględnia się jego stosowania ani w celu zapobiegania, ani leczenia.
Właściwości przeciwzapalne
Wiele osób wierzy także w przeciwzapalne właściwości octu jabłkowego i możliwości jego wykorzystania w leczeniu zapalenia stawów. Jednak w tym przypadku również, na dzień dzisiejszy, nie są dostępne publikacje naukowe oceniające skuteczność i bezpieczeństwo stosowania octu jabłkowego w celu łagodzenia stanów zapalnych.