Wiele osób rozważających zabieg wprowadzenia balonu żołądkowego zastanawia się, co stanie się z masą ciała po usunięciu tego czasowego „wypełniacza” żołądka. Czy istnieje ryzyko gwałtownego przyrostu wagi i powrotu do starych nawyków? Dowiedz się jakie są mechanizmy powstania efektu jo-jo oraz jak w praktyce trwale utrzymać rezultaty zabiegu bariatrycznego!
Czym jest efekt jo-jo?
Efekt jo-jo to zjawisko gwałtownego powrotu utraconych kilogramów (a nierzadko przyrostu wagi nawet powyżej stanu wyjściowego) po zakończeniu diety lub po ingerencjach medycznych, takich jak dieta bariatryczna czy zabiegi np. z wykorzystaniem balonu żołądkowego. Według danych Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, ok. 15% pacjentów po zabiegu balonikowania żołądka doświadcza częściowego efektu jo-jo w ciągu roku od zakończenia terapii. Przyczyną jest najczęściej zaprzestanie stosowania zdrowych nawyków żywieniowych i zmniejszenie aktywności fizycznej. Zachowania te w połączeniu z naturalną tendencją organizmu do gromadzenia rezerw energetycznych (tzw. „pamięć metaboliczna”) sprzyja ponownemu tyciu.
Balon żołądkowy – jak działa?
Balon żołądkowy to metoda o udowodnionej skuteczności, polegająca na umieszczeniu w żołądku silikonowego balonu wypełnionego solą fizjologiczną lub powietrzem. W efekcie pacjent zjada znacznie mniejsze porcje i szybciej odczuwa sytość. Zabieg przeprowadza się endoskopowo, nie wymaga on skomplikowanej operacji i jest w pełni odwracalny – balon usuwa się po 6–12 miesiącach.
Statystyki wskazują, że pacjenci mogą stracić średnio 15–20 kg w ciągu pół roku, pod warunkiem stosowania się do zaleceń dietetycznych oraz wykonywania regularnych ćwiczeń. Problem pojawić się może jednak po usunięciu balonu, kiedy to organizm „odzyskuje” pełną objętość żołądka. Bez dalszej kontroli i zmiany stylu życia pacjent jest narażony na efekt jo-jo.
Przyczyny efektu jo-jo po balonie żołądkowym
- Brak trwałych nawyków
Pacjent, który polega wyłącznie na mechanicznym zmniejszeniu objętości żołądka, może zaniedbać rozwijanie zrównoważonych zachowań żywieniowych i aktywności fizycznej. Gdy balon zostaje usunięty, a do organizmu trafiają większe porcje jedzenia, organizm szybko reaguje magazynowaniem nadmiaru kalorii. - Brak regularnych konsultacji
Wiele osób po zakończeniu terapii balonem rezygnuje z dalszych kontroli i wsparcia dietetycznego. Tymczasem badania kliniczne potwierdzają, że pacjenci utrzymujący stały kontakt z zespołem lekarzy i dietetyków zdecydowanie częściej osiągają trwałe wyniki. - Zbyt drastyczne podejście do diety
Restrykcyjne głodówki lub eliminacja kluczowych składników odżywczych powodują, że organizm wchodzi w tryb oszczędzania energii. W efekcie procesy metaboliczne zostają zakłócone, podobnie jak gospodarka hormonalna i psychiczna motywacja pacjenta- wszystko to w konsekwencji prowadzi do ryzyka efektu jojo w przyszłości.
Jak uniknąć efektu jo-jo?
Utrzymanie zbilansowanej diety bariatrycznej
Dieta bariatryczna jest kluczowa dla utrzymania długotrwałego sukcesu po zabiegu z użyciem balonu żołądkowego. Polega na spożywaniu posiłków o wysokiej wartości odżywczej i umiarkowanej kaloryczności.
- Nawadnianie– zalecane jest przyjmowanie co najmniej 1,5–2 litrów płynów dziennie (woda, napary ziołowe, herbaty owocowe).
- Białko– pełnowartościowe źródła białka (np. chude mięso, ryby, nabiał, rośliny strączkowe) pomagają w utrzymaniu masy mięśniowej i przyczyniają się do długotrwałego uczucia sytości.
- Warzywa i owoce– bogactwo witamin, błonnika i fitoskładników wspiera zdrowie całego organizmu, jednocześnie dostarczając niewielkiej ilości kalorii.
Systematyczna aktywność fizyczna
Regularne ćwiczenia – przynajmniej 150 minut tygodniowo w formie marszów, jazdy na rowerze czy ćwiczeń fitness – to nie tylko sposób na spalanie kalorii. Ruch pobudza metabolizm, wzmacnia mięśnie i pomaga utrzymać stabilną masę ciała. Dostosowanie intensywności treningu do indywidualnych możliwości pacjenta jest kluczowe, aby uniknąć kontuzji i zniechęcenia.
Wsparcie psychologiczne
Nawet najlepiej zaplanowana terapia może okazać się niewystarczająca, jeżeli pacjent zmaga się z emocjonalnymi przyczynami przejadania. Spotkania z psychologiem lub psychodietetykiem pozwalają zidentyfikować mechanizmy radzenia sobie ze stresem, obniżonym nastrojem czy napięciem, które często prowadzą do podjadania.
Regularne wizyty kontrolne
Stały kontakt z lekarzem bariatrycznym, dietetykiem oraz personalnym trenerem (jeśli to możliwe) to gwarancja odpowiedniej motywacji i nadzoru nad przebiegiem leczenia. Zaleca się, by pacjenci pozostawali w programie kontroli co najmniej przez rok po usunięciu balonu. Badania wykazują, że takie podejście minimalizuje ryzyko efektu jo-jo nawet o 60%!
Pamiętaj!
Metoda balonowa stanowi jedynie „punkt wyjścia” w procesie odchudzania. Zapewnia pacjentowi czas na wypracowanie nowych nawyków i ułatwia odzyskanie kontroli nad swoim ciałem. Jednak to indywidualne zaangażowanie i systematyczna opieka medyczna decydują o trwałości rezultatów.
Jeśli więc rozważasz zabieg lub masz go już za sobą, pamiętaj: sukces wymaga sumiennej realizacji planu dietetycznego i aktywności fizycznej, a także otwartej komunikacji z zespołem bariatrycznym. Dzięki temu Twoja nowa, lżejsza sylwetka może towarzyszyć Ci przez wiele lat, bez ryzyka powrotu niechcianych kilogramów.